Những người dân thành phố Sài Gòn, dù sống trong nhịp sống hiện đại, nhưng lại có tính cách hoài cổ. Họ hay nhớ kỷ niệm thuở ấu thơ, với lon Guigoz đầy thân thuộc. Nếu ai một lần đặt chân đến đất Sài thành những thập niên trước thì mới hiểu được ý nghĩa của vật dụng này. Ngày nay thì lon Guigoz không còn được dùng nữa.
Thực chất, lon Guigoz mà người dân sử dụng chính là vỏ lon sữa. Lon Guigoz đã gắn bó với biết bao nhiêu người dân thành phố và trở nên một phần ký ức tuổi thơ. Lon dài, cao và bền và có thể dùng nhiều lần. Do đó, nó được ứng dụng nhiều trong cuộc sống của người dân nơi thành thị. Thời điểm lon Guigoz được dùng phổ biến là khoảng những năm 60, 70. Giai đoạn này miền Nam vẫn còn đang bị cai trị.
Mục lục
Lon Guigoz là lon đựng sữa phổ biến trước 1975
Lon Guigoz là vật dụng quen thuộc và gắn liền với tuổi thơ của nhiều người, từ trước 1975 cho đến những năm 1980. Đây là một loại lon sữa của hãng Nestle Pháp, Hòa Lan, phổ biến ở miền Nam trước 1975. Lon Ghi-gô, có người gọi là lon gô, hay có nơi đọc trại đi, là mi-gô, bi-gô… đã gắn bó nặng tình nặng nghĩa với đời sống của nhiều thế hệ người Việt.
Sữa bột cho trẻ sơ sinh
Loại sữa Guigoz của Hòa Lan được nhập cảng vào Việt Nam nhiều nhất là sau khi người Pháp trở lại Việt Nam vào khoảng năm 1956. Có hai loại sữa Guigoz, loại trắng cho trẻ sơ sinh, và loại màu vàng cho tuổi từ một năm trở đi. Loại sữa bột này phổ biến đến nỗi hầu như gia đình trung lưu nào cũng nuôi con bằng sữa Guigoz, và những chiếc lon nhôm, dày dặn, với dung tích 0.75 lít, có chiều cao 18cm, đường kính 8cm, không rỉ sét này thường được các bà nội trợ cất giữ để đựng thực phẩm ở trong bếp, trừ muối, nó có thể đựng đường, ớt, tiêu hành hay các thức ăn khô.
Sử dụng lon đựng đũa, đường, bột
Trước năm 1975, tầng lớp lao động hoặc công nhân viên lương ít thì nuôi con bằng sữa bò. Còn sữa Ghi gô dành cho tầng lớp trung lưu trở lên nuôi con. Vì hồi đó hàng ngoại nhập độc nhất chỉ có loại sữa này. Khi dùng xong hết sữa, các vỏ lon được đem cho bà con thân thuộc để xài. Vì thời đó vỏ lon Ghi gô xài bền, mẫu mã đẹp. Nó rất hữu dụng để đựng đường, bột. Nó cũng được dùng đựng các thứ linh tinh khác cho các bà nội trợ. Các nhà giàu có nhà còn dùng lon Ghi gô để đựng vàng lá, đúng là thượng vàng hạ cám. Lon này có mặt khắp nơi trong mọi gia đình tại thành phố Sài Gòn.
Từ năm 1965 trở về sau, miền Nam đã nhập cảng nhiều loại sữa bột khác dành cho trẻ em; nhưng chiếc lon sữa Guigoz vẫn còn tồn tại trong hầu hết gia đình. Vì nó bền, chắc, khó móp méo hay hư hỏng.
Lon Guigoz được người dân thành phố Sài Gòn dùng để đựng cơm sau 1975
Sau năm 1975, sữa Ghi-gô không còn được nhập cảng. Cái vỏ lon của nó trở nên quí giá và thông dụng với tất cả mọi tầng lớp ở thành phố Sài Gòn. Công chức và công nhân đi làm bới theo cơm đều đựng trong long Ghi-gô. Dân làm rẫy đi rừng cũng vậy. Vì nắp lon đậy kín, khi bị mưa lỡ để bên ngoài chưa kịp mang vào chòi cũng không bị nước mưa thấm vào. Và đối với dân lao động, vỏ lon Ghi-gô trở thành thân thiết hơn bao giờ hết. Vì ngày nào đi làm đều kè kè bới theo “gô cơm”.
Người thiết kế ra chiếc lon thon dài, có những đường viền nổi, có nắp đậy kín này không biết là ai. Nhưng chắc rằng, khi sáng tạo ra loại lon đặc biệt này cho nhãn sữa Guigoz, ông/bà này cũng không thể ngờ được rằng, nó hữu dụng, đa năng đến như vậy với người dân ở nơi xa xôi vùng viễn đông. Rất nhiều người gốc Sài Gòn kể lại rằng loại sữa này gắn bó với tuổi thơ họ hệt như viên bi, con cá, cái kẹo.
Sau 1975, lon gô gắn bó với những người đi rừng lấy củi, làm rẫy. Nó cũng làm bạn với những người lính thất trận phải đi tù ở những nơi rừng thiêng nước độc… Lon gô có thiết kế nắp đậy kín, dùng để đựng cơm mang lên rừng. Đặc biệt, đựng cơm đến trưa mở ra mà cơm vẫn còn nóng hôi hổi. Dù chỉ là cơm độn bắp và muối mè nhưng là một bữa ăn thịnh soạn cho những người cần lao thuở cơ cực.
Nguồn: Miennamvietnam.com
